Pan Bóg Stworzyciel, Pan Jezus Miłosierny, Pan Jezus w Hostii Przenajświętszej Ukryty, Duch Święty Pocieszyciel i Duch Prawdy, Matka Boża Królowa Polski Pan Bóg Stworzyciel, Pan Jezus Miłosierny, Pan Jezus w Hostii Przenajświętszej Ukryty, Duch Święty Pocieszyciel i Duch Prawdy, Matka Boża Królowa Polski Pan Bóg Stworzyciel, Pan Jezus Miłosierny, Pan Jezus w Hostii Przenajświętszej Ukryty, Matka Boża Królowa Polski

...nie moja, lecz Twoja Wola niech Się Stanie! [Łk 22,42]




Zamek Królewski w Sandomierzu (778096627)

Adres: Sandomierz, ul. Zamkowa 12, 27 - 600, woj. świętokrzyskie.

Opis miejsca


Historia

Zamek został zbudowany na miejscu dawnego grodu usytuowanego na wysokim wzgórzu oblanym wodami Wisły, co zapewniało skuteczną obronę przed nieprzyjacielem. Drewniany zamek miał charakter siedziby warownej. W XII wieku otoczony został wałem drewniano-ziemnym, fosą i dobudowanym później podwalem. W 1138 roku na mocy testamentu Bolesława Krzywoustego Sandomierz został stolicą księstwa dzielnicowego, a zamek awansował na stałą rezydencję książąt dzielnicowych władających ziemią sandomierską. Mieszkali w nim między innymi Henryk Sandomierski, Kazimierz Sprawiedliwy, Leszek Biały, Bolesław Wstydliwy i Leszek Czarny.
W XIV wieku z fundacji króla Kazimierza Wielkiego na miejscu drewnianego grodu wzniesiono murowaną gotycką budowlę z wieżą obronną, zbudowaną na planie ośmiobocznym i murem zamkowym. Kronikarz Janko z Czarnkowa wymienia sandomierski zamek wśród 32 innych wystawionych z polecenia króla w ramach akcji wzmocnienia obronności kraju i poszczególnych miast. Sandomierz w tym czasie był jednym z ważniejszych ośrodków państwowych Małopolski, a zamek stał się siedzibą królewskich starostów, jednocześnie dość często goszcząc władców Polski między innymi Kazimierza Wielkiego, królową Jadwigę wraz z małżonkiem królem Władysławem Jagiełłą czy króla Kazimierza Jagiellończyka, za panowania, którego około 1480 roku wzniesiona została baszta południowa tzw. „kurza noga”, obecnie najstarsza zachowana część zamku.
W XVI wieku z inicjatywy króla Zygmunta I Starego rozpoczęto przebudowę gotyckiego zamku w renesansową rezydencję. Prace powierzono architektowi Benedyktowi zwanemu Sandomierzaninem. Przebudowę upamiętniono tablicą erekcyjną z okolicznościowym napisem: „Zygmunt z Łaski Bożej król Polski, wielki książę litewski, ruski, pruski, pan i dziedzic roku pańskiego 1520”.
Za panowania króla Jana Kazimierza w 1656 roku, w czasie „potopu” zamek został wysadzony w powietrze przez wycofujące się wojska szwedzkie. Zniszczeniu uległy skrzydła wschodnie i południowe. Najmniej ucierpiało, niedokończone, skrzydło zachodnie. Na polecenie króla Jana III Sobieskiego zostało ono przebudowane w wolnostojący budynek typu pałacowego, który w zasadniczym zrębie przetrwał do dnia dzisiejszego. Od tego czasu zamek stał się budynkiem użyteczności publicznej: urzędem, sądem i więzieniem oraz gospodarczym centrum klucza stanowiącego uposażenie starosty. W 1768 roku w czasie konfederacji barskiej zamek został ponownie zniszczony, tym razem przez kwaterujące w nim wojska rosyjskie. Po III Rozbiorze Polski zaborca austriacki przeznaczył zamek na sąd i więzienie. Jednakże praktyczne funkcjonowanie więzienia rozpoczęło się w 1825 roku w czasach zaboru rosyjskiego. W 1844 roku przebudowano pozostałości królewskiego zamku nadając mu surowe klasycystyczne formy architektoniczne. W końcu XIX stulecia półokrągły dziedziniec więzienny obudowano nowym skrzydłem tzw. „rogalem”, a w mur północny wstawiono budynek dla administracji więziennej. Tak ukształtowany zamek pełnił funkcje więzienne do 1959 roku. W latach 1965-1986 przeprowadzono gruntowne prace remontowo-konserwatorskie, między innymi rozebrano budynek administracji i okalający dziedziniec „rogal”. W 1986 roku decyzją Miejskiej Rady Narodowej w Sandomierzu przeznaczono zamek na siedzibę Muzeum Okręgowego w Sandomierzu.

Mapa

Wyświetleń: 4

Skip to content